9 Nisan 2017 Pazar

9. SINIF BİYOLOJİ CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-7

2-Damarlı tohumlu bitkiler (çiçekli):

Gelişmiş bitkiler olup, çiçek ve tohum oluştururlar.
→Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır. İletim demetleri taşırlar.
Tam parazit olanları hariç, hepsi fotosentez yapar. Eşeyli ya da eşeysiz üreyebilirler.
→Tohumlu bitkiler; açık tohumlular ve kapalı tohumlular olmak üzere iki alt şubeye ayrılır.

►►Açık tohumlular:

Gerçek çiçek taşımazlar.
Kozalak adı verilen, basit yapılı bir çiçekleri vardır.
→Tohumları, çiçek yapraklarının altında bulunur.
→Ovaryum taşımadıklarından meyve oluşturmazlar.
→Genellikle iğne yapraklıdırlar.
Yaprak dökmeyen çok yıllık bitkilerdir. Otsu formları yoktur.
→Çift döllenme görülmez.
→Endosperm haploit (n) kromozom taşır.
Kambiyum taşırlar. (enine kalınlaşma görülür)
→İletim demetleri düzenlidir. (açık iletim demeti)
Kazık kök taşırlar.
Çok çeneklidirler.
Örnek: Çam, ardıç, köknar, ladin, servi, porsuk, ginkgo, sekoya…

►►Kapalı tohumlular:

→Gelişmiş yapılı çiçek taşırlar.
→Ovaryumun taşıdıklarından meyve oluştururlar.
→Tohumları meyve içinde bulunur.
→Endospermleri triploit (3n) kromozomludur.
→Kapalı tohumlu bitkiler; tek çenekli ve çift çenekli bitkiler olmak üzere iki sınıf altında incelenirler.

►►►Tek çenekliler:

Genellikle tek yıllık otsu bitkilerdir.
→Tohumlarında bir çenek bulunur.
→Yaprakları paralel damarlıdır.
Genellikle yaprak sapı taşımazlar.
Saçak kök taşırlar.
→Kambiyum taşımazlar. (enine kalınlaşma görülmez)
→İletim demetleri dağınıktır. (kapalı iletim demeti)
Örnek: Tahıllar, soğanlı bitkiler, muz ağacı, zencefiller, orkideler, palmiyegiller, ananas, papirüs, şeker kamışı

►►►Çift çenekliler:

→Genellikle çok yıllık odunsu bitkilerdir.
→Tohumlarında iki çenek bulunur.
→Yaprakları ağsı damarlıdır.
→Yaprak sapı taşırlar.
Kazık kök taşırlar.
Kambiyum bulunur. (çok yıllık olanlarında enine kalınlaşma görülür)
→İletim demetleri düzenlidir. (açık iletim demeti)
→Bitkilerin büyük bir kısmı çift çeneklidir.
Örnek: Baklagiller, Turunçgiller, Gülgiller, Elma, Armut, Kayısı, Nar, Erik, Nane, Fındık, Ceviz, Marul…

5-MANTARLAR ALEMİ (Fungiler)

Genellikle çok hücreli canlılardır.
→Kök, yaprak, iletim demeti ve kloroplast taşımazlar.
Kitin yapılı hücre çeperleri vardır.
→Yedek besinlerini glikojen şeklinde depolarlar.
→Kloroplastları yoktur. Fotosentez yapamazlar. →Heterotrofturlar yani hazır beslenirler.
→Çok hücreli olanlarında, rizoid denilen kök benzeri emeçler bulunur.
→Mantar hücreleri, uç uca dizilerek hif denilen ipliksi yapıları oluşturur.
→Hiflerin bir araya gelmesi ile oluşan yapıya miselyum adı verilir.
→Genellikle oksijenli solunum yaparlar.
→Bazıları hem oksijenli hem de oksijensiz solunum yapar. (bira mayası) 
→Bazılarında zoospor adı verilen, kamçılı sporlar bulunur.
Not: Maya mantarlarında; hif, miselyum ve rizoid yapısı bulunmaz.

Mantarların beslenmesi:

→Mantarların hepsi heterotrof olarak beslenir.
Saprofit mantarların sindirim enzimleri çok gelişmiştir.
→Bunlar ölü canlıları ve canlıların organik atıklarını çürüterek beslenirler.
→Bunlardan bazıları; saprofit, bazıları parazit, bazıları da mutualist olarak beslenir. 
Parazit mantarların, sindirim enzimleri gelişmemiştir.
→Bunlar emeçlerini konak hücrenin içine uzatarak, konak hücreden aldıkları sindirilmiş besinlerle beslenirler.
Mutaalist mantarlar, başka canlıları ile birlikte karşılıklı yarar ilişkisine dayalı bir yaşam sürer.
Örnek: Mikoriza mantarları ve likenler
Mikoriza mantarları, bitkilerin köklerinde yaşar.
→Mantar, topraktan aldığı su ve mineralleri bitkiye verir.
→Bunun karşılığında bitkiden organik besin alır.
Likenlerdeki mantarlar, algler ile birlikte yaşar.
→Mantar solunum sonucu oluşturduğu karbondioksit ve suyu alge verir.
→Bunun karşılığında algden organik besin alır.

Mantarların üremeleri:

→Mantarlar; eşeysiz ve eşeyli olmak üzere iki farklı şekilde çoğalır.
Eşeysiz üremeleri daha çok; sporla ve tomurcuklanarak olur.
→Birçok mantar türünde, kopan hif ve miselyum parçaları uygun koşullarda gelişerek yeni bireyleri oluşturur.
Eşeyli üremeleri ise döl almaşı (metagenez) ile olur.
→Mantarlarda haploit (n) evre hakimdir.
Diploit evre (2n) sadece zigot ile sınırlıdır.

Mantarların sınıflandırılması:

→Mantarlar küf, maya, şapkalı ve pas mantarları olarak 4 e ayrılır.

**Küf mantarları:
→Bunlar saprofit ya da parazit olarak beslenirler.
→Bazılarından, antibiyotikler elde edilir.
→Bazı küf mantarı türleri, aflatoksin adı verilen zehirli maddeler üretir.

**Maya mantarları:
→Bunlar tek hücreli olup, saprofit olarak beslenirler.
→Bira mayası, hamur mayası ve şarap mayası bunlara örnek olarak verilebilir.

**Şapkalı mantarlar:
→Saprofit ya da parazit olarak beslenirler.
→Bazı türleri zehirlidir.
→Bazı türleri de besin olarak kullanılır. 

**Pas mantarları:
→Çoğu parazit olup, tahıllarda hastalığa yol açar.

 Mantarların Önemi:

→Şapkalı mantarlar besin olarak kullanılabilir.
→Kola içerisindeki sitrik asitin üretilebilmesi için Aspergillus mantarı kullanılır
→Hamurun kabarması ve alkollü içeceklerin üretilmesi için maya mantarı kullanılır.
→Antibiyotik yapımında küf mantarı kullanılır.

→Bazı mantar türleri insan ve hayvanlarda hastalık yapabilir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder